ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀ ਤੇ ਉੱਘੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ

by simranofficial

(ਐਨ. ਆਰ. ਆਈ .ਮੀਡਿਆ ):- ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ ਜਿੰਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਜਾਦੀ ਚ ਆਪਣਾ ਵਡਮੁੱਲਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ,ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ (28 ਜਨਵਰੀ 1865 - 17 ਨਵੰਬਰ 1928) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀ ਸੀ। ਉੰਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕੀਤਾ. ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ। ਉਹ ਤਿੰਨ ਲਾਲ ਬਾਲ ਪਾਲ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਇੰਨਾ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ |

ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਉਹ ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ , ਮੌਜੂਦਾ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ (ਸਥਾਪਤ 1877) ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਅਧਾਰਤ ਆਰੀਆ ਗਜ਼ਟ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੰਪਾਦਕ ਵੀ ਰਹੇ । ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਹ ਇਸ ਵਿਚਾਰ 'ਤੇ ਪੱਕਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ, ਕੌਮੀਅਤ ਤੋਂ ਉਪਰ, ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਬਿੰਦੂ ਸੀ, ਜਿਸ' ਤੇ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਅਧਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਉੰਨਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ |

ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਉੰਨਾ ਨੇ ਪ੍ਰਣ ਵੀ ਲਿਆ, ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਂਣ ਨੇ ਬਾਬੂ ਚੁਰਮਣੀ (ਵਕੀਲ) ਨਾਲ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਹਿਸਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ਼ਾਖਾ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ |

1928 ਵਿਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰ ਜੌਨ ਸਾਈਮਨ (ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਲਾਰਡ ਸਾਇਮਨ, ਪਹਿਲਾ ਵਿਸਕਾਉਂਟ ਸਾਈਮਨ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਇਕ ਕਮਿਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ. ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਇਕ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ 30 ਅਕਤੂਬਰ 1928 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਹਿੰਸਕ ਮਾਰਚ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ "ਸਾਈਮਨ ਗੋ ਬੈਕ" ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਲਗਾਇਆ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਝੰਡੇ ਵੀ ਉੰਨਾ ਨੂੰ ਵਖਾਏ |

ਪੁਲਿਸ ਸੁਪਰਡੈਂਟ, ਜੇਮਜ਼ ਏ ​​ਸਕੌਟ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾਕਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਰਾਏ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ' ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਰਾਏ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭੀੜ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਐਲਾਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਤੇ ਜੋ ਸੱਟਾਂ ਵੱਜੀਆਂ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਤਾਬੂਤ ਵਿੱਚ ਆਖ਼ਰੀ ਨਹੁੰ ਹੋਣਗੀਆਂ।"

ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੱਟ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ ਅਤੇ 17 ਨਵੰਬਰ 1928 ਨੂੰ ਉੰਨਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ,ਤਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੂਮਿਕਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਗਵਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਉੰਨਾ ਨੇ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ ਦਾ ਕਤਲ ਸੀ, ਉੰਨਾ ਦੇ ਇਸ ਕਮ ਚ ਹੋਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ, ਸ਼ਿਵਰਾਮ ਰਾਜਗੁਰੂ, ਸੁਖਦੇਵ ਥਾਪਰ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਸਨ |